Een goed pakje leven

by Nienke Terpstra

Hoe kan ik door middel van critical design een discussie op gang brengen over het dominante idee: een goed leven staat gelijk aan een gezond leven, met hierin roken als context?

Roken | Critical design | Pakje peuken

Een goed pakje leven is een kritisch ontwerp dat discussieert over het dominante idee: een goed leven is een gezond leven.

Het ontwerp neemt de sigaretten pakjes zoals we die nu kennen in de zeik. Met het pakje op tafel worden rokers en hun omgeving uitgenodigd te discussiëren over de betekenis van het ontwerp: is een goed leven wel altijd gezond? Wat houdt een goed leven eigenlijk in?

Roken is dodelijk - stop nu. Tabaksrook bevat meer dan 70 stoffen die kanker veroorzaken. - De boodschap van ieder pakje sigaretten.

Inmiddels weet iedereen dat roken slecht is voor de gezondheid. Elk jaar overlijden er in Nederland zo'n 20.000 mensen aan de gevolgen van roken, zoals kanker, longaandoeningen, hart- en vaatziekten, en noem maar op. [1]

In onze huidige samenleving wordt niet-roken steeds meer als standaard gezien. De overheid treft steeds meer maatregelen met als doel een rookvrije generatie in 2040. [2]

Waarom zou onze gezondheid dé reden moeten zijn om te stoppen met roken? Voor mij is roken een sociale bezigheid. Ik geniet ervan, leer nieuwe mensen kennen en ik heb onder het genot van een sigaret vaak de beste gesprekken. Voor mij is dit belangrijker dan een 100-jarig leven.

Wij mensen laten onze richtlijnen voor een goed leven veel beïnvloeden door de overheid en sociale media.

Een goed leven wordt gezien als gezond, en andersom.

Met mijn ontwerp lever ik kritiek op dit dominante idee.

"Soms bekruipt ons het gevoel dat goed leven te vaak en te veel in een bepaalde richting wordt gedrukt. Vooral daar waar de relatie met gezond leven wordt gelegd." [3]

In eerste instantie lijken de ontwerpen op de huidige sigaretten pakjes. Bij nadere inspectie valt op dat de waarschuwingsafbeeldingen en -teksten een andere boodschap willen overbrengen. Elementen aan roken die als positief ervaren kunnen worden, kunnen onderdeel vormen van een goed leven. Deze pakjes schetsen deze ervaringen en momenten als ongezond en dodelijk.

Uit experimenten, met het pakje op tafel worden rokers en hun omgeving uitgenodigd te discussiëren over de betekenis van het ontwerp: is een goed leven wel altijd gezond? Wat houdt een goed leven eigenlijk in?

[1] Hoe ongezond is roken? (z.d.). Rijksinstituut Voor Volksgezondheid en Milieu. https://www.rivm.nl/tabak/hoe-ongezond-is-roken#:~:text=Roken%20verhoogt%20vooral%20het%20risico,het%20verloop%20van%20een%20ziekte.

[2] Maatregelen overheid om roken te ontmoedigen. (z.d.). Rijksoverheid. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken/roken-ontmoedigen

[3] Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. (2018). Goed leven.