Onder Water

by Rick Bronder

Hoe moeten inwoners van Zuid-Limburg bewust worden gemaakt over de dreiging van toekomstige overstromingen?

Overstromingen | Zuid-Limburg | 2024 | Graduation

Probleemstelling

Zuid-Limburg is, zoals gebleken in juli 2021, kwetsbaar voor overstromingen [1]. De provincie houdt uit kostenoverwegingen de normering voor overstromingen in bepaalde gebieden aan van 1:25 jaar [2]. In andere provincies wordt in soortgelijke stedelijke gebieden de normering van 1:100 aangehouden. Dit betekent dat in sommige gebieden in Limburg door de provincie geaccepteerd wordt dat de kans op een overstroming vier keer groter is. Dus de provincie wentelt het risico en kostenaspect af op de bewoners van de gebieden waar de normering 1:25 jaar geldt.

Onder inwoners is er verdeeldheid hoe hoog ze de kans op een volgende overstroming inschatten. Sommigen zijn doordrongen van het feit dat het binnen enkele maanden/jaren weer kan gebeuren, anderen steken hun kop in het zand. Deze verdeeldheid komt omdat er nog te weinig verbeteringen te zien zijn op het gebied van waterveiligheid na de ramp van 2021 [3].

Situatie Valkenburg straatverlichting uit

Ontwerp

De noodzaak van een effectieve aanpak van het probleem van de overstromingen is nog niet urgent genoeg voor de provincie. Voor inwoners duurt deze aanpak te lang [3]. Door duidelijke informatie te geven en inwoners te laten samenkomen en praten, kunnen de krachten van inwoners worden gebundeld. Zo komt er een duidelijke stem vanuit de bewoners, richting de provincie. Dit kan in verschillende vormen uitgedragen worden, bijvoorbeeld: een petitie ondertekenen, organiseren van bijeenkomsten of een protest voeren. Om dit te kunnen behalen, moeten inwoners eerst duidelijk en helder geïnformeerd worden.

Inwoners worden geïnformeerd door middel van een evenement. De eerste editie vindt plaats in Valkenburg waar herpakt wordt op het gevoel van saamhorigheid tijdens de overstroming. Dit gebeurt door het samenkomen, herbeleven, informeren en erover te praten. Door de impact van een overstroming te visualiseren, wordt het onderwerp reëel en actueel gehouden.

Route die bezoekers lopen.

Elk onderdeel is ingezet om bezoekers bewust te maken over de dreiging van overstromingen:

1. Verleden

Bezoekers ontmoeten Moeder Maas bij het verlaten pretpark De Valkenier. Zij heeft een belangrijke boodschap, maar daarvoor moeten ze de Heunsberg op. Alleen de route ernaartoe is lastig en zorgt ervoor dat bezoekers oog in oog staan met de littekens die de overstroming van 2021 in Valkenburg heeft achtergelaten. Door middel van een audio-ervaring in de app ECHOES [4], horen ze de herinneringen aan deze ramp die nog steeds door de lucht zweven.

2. Toekomst

Bovenop de berg legt Moeder Maas uit welke gevaren er op de loer liggen met overstromingen. Bezoekers zien hierbij de stad Valkenburg in het duister, waarbij alle straatverlichting uit is. Moeder Maas moedigt hen aan om een eenheid te creëren en te zorgen voor verandering.

3. Heden

Na de avond komen bezoekers posters tegen, die hen naar het evenement hebben getrokken. De dilemma's op de posters gaan niet over keuzes die pas over 50/100 jaar gemaakt moeten worden, maar keuzes die morgen misschien al gemaakt moeten worden.

Sfeerimpressie audio-ervaring

Positionering

Als ontwerper wil ik inspelen op verhalen die in de doofpot worden gestopt. Hiervoor gebruik ik voornamelijk storytelling om tot een product te komen. Dit is onder andere terug te zien in het gebruik van figuren uit volksverhalen en het creëren van een storyworld.

Bij de problematiek van overstromingen in Zuid-Limburg heb ik ook een persoonlijke verbinding. Mijn vriend heeft in een gebied gewoond dat gevoelig is voor overstromingen. Hij moest toen evacueren, maar zijn huis werd uiteindelijk niet getroffen door het water. Ik ben bijna wekelijks in de provincie en heb daar vrienden gemaakt die zo hun eigen ervaringen hebben met de overstroming van juli 2021. Gelukkig zijn er toen geen slachtoffers gevallen. Toch vind ik het moeilijk om te wachten en niks te doen, terwijl er een volgende overstroming kan komen waar inwoners, of misschien zelfs mijn vrienden, kunnen overlijden.

Ondanks deze persoonlijke verbinding, woon ik niet in Limburg. Hierdoor kan ik een kritische blik werpen op de leefomgeving en kan ik de vergelijking trekken met mijn woonplaats waar ik me veilig voel voor overstromingen. Daardoor vind ik het nog oneerlijker hoe inwoners in Limburg behandeld worden door de provincie.

Als ontwerper ben ik heel trots op dit project. De plannen liggen dan ook klaar om uitgevoerd te worden. De ontwerpfase is nu afgerond. Geïnteresseerde partijen zijn al betrokken, nu is het de missie om het evenement een succes te laten worden.

Valkenburg in duisternis. Dit visualiseert de ondergelopen stad bij een overstroming.

Bronvermelding:

1.       Watersnood Limburg - Visuele terugblik juli 2021 - De Limburger. (z.d.). De Limburger. https://www.limburger.nl/terugblik-watersnood

2.       POL 2014. (z.d.). https://polviewer.nl/NL.IMRO.9931.GCVOOmgeving2014-GC10?s=SAAV40AiQgBV7XrngEBBMgw8AwQM4cP8OHsA

3.       Pointer. (2024, 22 februari). Hoogwater [Video]. KRO-NCRV. https://pointer.kro-ncrv.nl/hoogwater

4.      Josh. (2023, 24 augustus). ECHOES – sound walks, audio tours, spatial audio experts & custom projects. ECHOES. https://echoes.xyz/