Kleine Tolk, Grote Druk

by Furkan Oncu

Hoe kan ik een draagvlak creëren voor laaggeletterde Turkse ouders, zodat hun omgeving en organisaties meer empathie, begrip en bereidheid tot ondersteuning ontwikkelen, waardoor ze niet langer meer hun kinderen in hoeven te zetten als tolk?

Laaggeletterden | Helpen | Critical Design | 2024

Een installatie waarin geletterde Nederlanders geconfronteerd worden met de harde realiteit waarin Turkse ouders en kinderen zich in bevinden.

Kleine Tolk, Grote Druk

Het is een installatie waarbij geletterde Nederlanders in de schoenen worden geplaatst van laaggeletterde Turkse ouders. Je betreedt de muren van isolatie en maakt een reeks ervaringen mee, met als einddoel het bevorderen van empathie, begrip en ondersteuning. Hierdoor kunnen deze kwetsbare ouders in de toekomst geholpen worden door geletterde Nederlanders.

Wat is het probleem?
In Nederland ervaren veel laaggeletterde Turkse ouders grote uitdagingen in hun dagelijks leven doordat zij de Nederlandse taal niet volledig beheersen. Dit taalgebrek dwingt hen vaak om hun kinderen in te zetten als tolken voor overheidsbrieven, wat leidt tot een zware emotionele druk bij de kinderen. Deze kinderen worden op jonge leeftijd geconfronteerd met volwassen verantwoordelijkheden en onaangename situaties. Dit project richt zich op het vergroten van empathie, begrip en ondersteuning bij gemeentemedewerkers en andere geletterde Nederlanders, met als doel een breder draagvlak te creëren voor deze ouders. Zo kan het kind weer kind zijn!

Positionering
Sinds kinds af aan moest ik thuis helpen met het vertalen van overheidsbrieven voor mijn moeder. Dit was vroeger noodzakelijk, omdat mijn ouders (vooral mijn moeder) laaggeletterd zijn. Dat betekent dat ze de Nederlandse taal niet goed genoeg beheerst. Waardoor mijn broer en ik vaak de eerste aanspreekpunt waren als mijn ouders niet de inhoud van de brief begrepen. Het was een soort droom, ik die mijn moeder kon helpen. Mijn moeder kon gerust op mij leunen, omdat ik haar altijd zou helpen. Ik kreeg vroeger het idee dat ik mijn moeder trots maakte als ik hielp. Wat begon als een leuke ervaring, nam veel nare ervaringen en gevoelens met zich mee. De overheidsbrieven waren soms te complex voor mij, waardoor ik het zelf niet begreep. Op elf-jarige leeftijd kon ik de brieven niet altijd vertalen, of kon ik mijn moeder hier niet mee helpen. Naast de complexiteit bevatten sommige brieven gevoelige informatie wat ik eigenlijk niet eens wilde weten. Iedereen kan wel begrijpen dat er rond overheidsbrieven, rekeningen en aanmaningen geen positieve gevoelens hangen. Er hing op momenten dat er zoiets werd bekeken door mij en mijn moeder een hoge stress en druk in de woonkamer. Er werd een verwachting van mij gesteld, die ik graag wilde vervullen, maar die ik niet kon voldoen. Dit resulteert bij mijn moeder ook in stress, en deze ventileert ze dan bij mij. Voor een volwassene is de zaken regelen al stressvol, laat staan voor een kind dat nog naar de basisschool gaat!

De oplossing
De critical design bestaat uit verschillende elementen die samen een krachtig geheel vormen:

Interactieve installatie:
De kern van het ontwerp is een interactieve installatie waarin deelnemers de ervaringen van laaggeletterde Turkse ouders en hun kinderen kunnen beleven. De installatie is zo ontworpen dat het gevoel van isolatie, onzekerheid en de druk die deze gezinnen ervaren, wordt overgebracht. De deelnemer krijgt te maken met elementen zoals een afgesloten, donkere ruimte met een onstabiele ondergrond, die de onzekerheid en het gebrek aan grip op de situatie symboliseert. Reeks aan Turkse overheidsbrieven (herinnering, aanmaning en ingebrekestelling) die de deelnemer in de schoenen plaats van de ouders.

Video en audio:
Tijdens de ervaring krijgen de deelnemers de mogelijkheid om hulp te vragen bij jouw kind. In de eerste video zien ze een kind dat geconfronteerd wordt met de moeilijke taak om slecht nieuws aan zijn ouders over te brengen. Dit wordt gevolgd door een audiofragment dat de deelnemer confronteert met de impact van deze situatie op het kind, waardoor ze zich bewust worden van de druk die kinderen ervaren. De laatste video biedt een toelichting van een laaggeletterde Turkse moeder die haar verhaal deelt. Dit helpt om de deelnemer te laten begrijpen waarom deze situatie zo schrijnend is.

Bredere draagvlak:
Het ontwerp is gericht op het vergroten van empathie en begrip bij gemeentemedewerkers en geletterde Nederlanders. Door hen direct in aanraking te laten komen met de emoties en uitdagingen van deze gezinnen, wordt er een nieuwe realiteit naar voren gebracht aan de mensen die hen kunnen helpen. Het doel is om een verandering teweeg te brengen in de manier waarop deze mensen naar de situatie van laaggeletterde ouders kijken en hen aan te moedigen om actie te ondernemen. Neem de druk weg bij het kind, help de ouders!