Juntos, antes y siempre.
HOE KAN IK HET MOMENT VAN SAMENZIJN, MET FAMILIE UIT HET BUITENLAND, HERBELEVEN OP AFSTAND?
Herinneringen worden aangevuld, en herinneringen vergaan.
Mijn moeder is Spaans en mijn vader Nederlands, hierdoor behoor ik tot de tweede generatie. Ik ben in Nederland opgegroeid, maar de helft van mijn familie woont in Spanje. De bezoeken aan mijn familie, en de regelmaat hiervan werden steeds minder frequent, en de tijd tussen de bezoeken werd steeds langer. Hierdoor voelde ik de afstand tussen mij en mijn familie steeds groter worden.

Ook anderen personen van de tweede generatie, ervaren vooral de momenten van fysiek samenzijn met de familie uit het buitenland als erg waardevol. Wanneer we weer op afstand zijn, verlangen we terug naar deze fijne momenten. Dit verlangen vertaalt zich naar het gevoel van saudade [3], dit is een Portugees woord wat zowel het gemis en nostalgische verlangen betekent. Het gevoel van saudade uit zich vaak in kunstvormen, zoals in poezie.
Het aantal personen met één of beiden ouders uit het buitenland groeit in Nederland erg snel, in 2022 is gemeten dat de Nederlandse herkomst afnam en de tweede generatie juist toenam [2]. En dit terwijl 12% van de Nederlandse bevolking al van de tweede generatie is [1]. Dit betekent dus ook dat er steeds meer mensen in Nederland het gevoel van saudade naar de momenten van samenzijn met hun familie in het buitenland ervaren. Doordat het moeilijker is om samen te zijn met familie uit het buitenland, kan er veel tijd overheen gaan voordat je weer nieuwe herinneringen met hen kan maken.


Juntos, antes y siempre. Oftewel; ‘Samen, eerder en altijd’ is een interactieve ervaring waarmee je de momenten van samenzijn kan herbeleven op afstand. Tijdens deze ervaring wordt door middel van jouw eigen herinneringen aan momenten van samenzijn, een gedicht gegenereerd waarmee het gevoel van saudade heviger wordt opgeroepen waardoor het moment van samenzijn wordt herbeleefd.
Volgens Roozendal [4] moet de herinnering emotioneel van hoge waarde zijn, en moet de betrokkenheid van deze herinnering nog relevant zijn tot nieuwe herinneringen die je maakt, om je herinnering te laten blijven. Wanneer één van beide niet het geval is, wordt de herinnering na verloop van tijd langzaam overschreven door andere herinneringen, omdat er anders geen plek is voor nieuwe (emotionele) herinneringen. Het kan dus zijn dat de herinnering aan het gevoel van samenzijn met familie op een gegeven moment vervaagt, de emotionele herinnering zal dan in zijn algemeenheid worden onthouden. Door de korte tijd samen en de langdurige afstand, zullen er steeds meer herinneringen vergaan.




“Juntos, antes y siempre.” bootst het proces van het vervagen van herinneringen na. In het begin zal jouw herinnering nog heel helder te zien zijn, jouw uitgezochte foto staat voor de herinnering. Vervolgens zal deze herinnering langzaam vergaan. Doordat je de herinnering ziet vergaan, wordt het gevoel van saudade versterkt.
De foto vergaat door middel van druppelend water dat op de foto valt. Het water in de bak staat voor alle herinneringen in jouw hersenen. De druppels, die uit de bak met water vallen, staan voor de herinneringen die je met tijd verliest.
Door het vergaan van de foto, komt het gedicht tevoorschijn. Het gedicht is in saudade stijl geschreven waardoor het gevoel van saudade nog verder versterkt wordt.



Door het in saudade-stijl geschreven gedicht en het zien vergaan van de herinnering, worden de momenten van samenzijn herbeleefd.

De ervaring kan op deze manier worden gebruikt om de tijd tot het fysiek samenzijn met je familie te overbruggen, en je te blijven herinneren aan de liefde en de verbinding op afstand. Door de ervaring “Juntos, antes y siempre.” op verschillende locaties in Nederland neer te zetten, kan deze ervaring veel personen van de tweede generatie bereiken. Dit project biedt niet alleen ruimte voor emotionele reflectie, maar daagt ook de conventionele perceptie van herinnering en afstand uit.
[1] CBS. (2022, 16 november). Bevolking - integratie en samenleven. Bevolking - Integratie en Samenleven | CBS. https://longreads.cbs.nl/integratie-en-samenleven-2022/bevolking/
[2] Centraal Bureau voor de Statistiek. (2023, 3 januari). Hoeveel inwoners hebben een herkomst buiten Nederland. Centraal Bureau Voor de Statistiek. https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-asiel-migratie-en-integratie/hoeveel-inwoners-hebben-een-herkomst-buiten-nederland
[3] DBNL. (2012). saudade, Algemeen letterkundig lexicon - DBNL. https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge0101/dela012alge0101_03006.php
[4] Hersenen bewaren emotionele gebeurtenissen op speciale manier - Details worden verankerd door blijvende betrokkenheid van hippocampus. (z.d.). Radboudumc. https://www.radboudumc.nl/nieuws/2017/hersenen-bewaren-emotionele-gebeurtenissen-op-speciale-manier