Het Emotie Eiland

Als we terugkijken op onze kindertijd zullen velen van ons vast terugdenken aan het buitenspelen, afspreken met vriendjes en vriendinnetjes, en het onbezorgde leven wat je toen had. Veel mensen noemen het niet voor niks “de mooiste tijd van je leven”.

De harde realiteit is dat dat niet voor ieder kind zo is. Somberheid bij kinderen komt vaker voor dan dat veel mensen zich bewust van zijn, en daardoor word het regelmatig over het hoofd gezien. Het opkroppen van die emoties kan zorgen voor een ongezonde manier van emoties uiten (denk aan uitbarstingen), stress, mentale klachten en depressie. Klachten die in je ontwikkeling enorme schade aan kunnen richten. [1, 2]

Op school maken kinderen hun ontwikkeling door en worden zij gevormd naar wie ze zijn. Sociale cohesie, het gezag van de leraar en de puberteit spelen allemaal een rol in hoe een kind zich ontwikkeld. Vanaf het tiende levensjaar zijn kinderen in de ontwikkeling en vormen zij hun eigen mening en beeld op de samenleving. In deze levensfase leren kinderen ook de controle te krijgen over hun emoties en wordt op school de kennis geboden om deze emoties te begrijpen. Vanaf groep 6 zijn kinderen in staat om alle emoties te benoemen, die zij in de resterende jaren van de basisschool blijven herhalen. [3] Op dat moment begint ook de puberteit. Een fase waarin de mening van een ander en het eigen imago zwaarder wegen dan ooit. Waar pesten en buitensluiten steeds meer van toepassing wordt als je niet in de smaak valt bij een ander. Dat kan ervoor zorgen dat je je gevoelens aan de kant schuift om aan het ideaalbeeld te voldoen van je klasgenoten. Beklaag maken bij de leraar als je gepest wordt of ruzie hebt kan je duur komen te staan. Want wanneer de verkeerde door heeft dat je je kwetsbaar opstelt kan dat keihard tegen je gebruikt worden.

Veel scholen maken daarom gebruik van weerbaarheidstrainingen. Denk aan rots en water, egel training of kanjer training. Daarnaast zijn er ook diverse cursussen waarin de groepsdynamiek binnen een klas getraind en bevorderd wordt. Echter, het probleem met deze trainingen is dat ze maar tijdelijk zijn. Na een bepaalde periode ebt de kennis van de ervaring weg en vallen kinderen terug in hun oude, zelf aangeleerde patronen.

Wanneer leerlingen niet goed in hun vel zitten of problematiek ervaren (door bijvoorbeeld een klasgenoot) is het aan de leraar om dit waar te nemen en de veiligheid van het kind te waarborgen. [4] Realistisch gezien is dit niet altijd haalbaar. Als je een klas met 20 tot 30 kinderen in het gareel moet houden met een strak lesrooster en een lange takenlijst is de kans groot dat je problemen over het hoofd ziet.

Het Emotie Eiland speelt in op de behoefte van zowel het kind als de leraar. Een anonieme vorm van emoties uiten waar een leraar duidelijk en direct op kan anticiperen.

Het Emotie Eiland is een verrijdbare kast waar kinderen hun gevoel kunnen delen aan een leraar zonder dat klasgenoten door hebben om welke emotie het gaat. Op deze manier kunnen onderlinge problemen, vervelende gevoelens of ongemakkelijke situaties gedeeld worden met de leraar, zonder dat daar schaamte bij hoeft te ontstaan of dat klasgenoten het weten. Om de drempel tot het uiten van vervelende gevoelens te verlagen is er ook de mogelijkheid om positieve gevoelens te delen met de leraar. Zo zal de nadruk minder liggen op het negatieve en is niet gelijk te identificeren hoe iemand zich voelt als zij het Emotie Eiland gebruiken. Kinderen kunnen kiezen uit de vier basisemoties die in de kinderpsychologie gehanteerd worden: blij, bedroefd, boos en bang.

In het uiterlijk zijn deze emoties aangeduid met geel, blauw, rood en bang. Inspiratie voor deze kleuren komt uit de kinderfilm Inside Out (Binnenstebuiten), wat voor de kinderen als herkenningspunt kan dienen. [5]

Interactie

Minimaal twee keer per dag of week (afhankelijk van de tijdbesteding van een leraar) mogen kinderen bij binnenkomst met één druk op de knop aangeven hoe zij zich op dat moment voelen. Deze knoppen zijn afgeschermd door het naambordje van het eiland en zijn tijdens het indrukken niet zichtbaar voor de andere klasgenoten. De knoppen hebben per kleur een bijpassende emoji sticker. Zo is het voor de kinderen makkelijk om te identificeren op welke knop zij kunnen drukken.

Reactie

Op de computer van de leraar is een Emotie Meter applicatie actief die draadloos de input van de emotie knoppen kan registreren. Door middel van een telsysteem wordt er bij iedere druk op de knop een 1 opgeteld bij de desbetreffende emotie. Wanneer de hele klas op de knoppen heeft gedrukt wordt de applicatie via het digibord getoond aan de kinderen, die de kans krijgen om klassikaal hun zegje te doen. Op deze manier kunnen problemen met elkaar opgelost worden en leren de kinderen wederzijds respect te hebben voor elkaars gevoel en wie ze zijn. Zij die zich daar niet comfortabel bij voelen kunnen hun gevoel uiten in de Emotie Brievenbus.

Interactie

In een lade aan de achterkant van het eiland kunnen kinderen een emotiebriefje pakken wat zij aan de hand van hun gevoel mogen invullen. Ook hier kan gekozen worden uit de vier basis emoties. Op het briefje krijgen kinderen de keuze om de reden van hun gevoel te schrijven of te tekenen. Zo kan ieder kind zich uiten in waar zij persoonlijk sterk in zijn: visueel of tekstueel. Het invullen van het briefje mag waar en wanneer zij dit zelf willen: bij het emotie eiland, aan hun tafeltje of thuis. Wat voor hen het veiligst voelt.

Wanneer zij dit ingevuld hebben wordt het briefje klein gevouwen en in de bus gedaan die overeenkomt met het aangegeven gevoel.

Reactie

Aan de hand van infrarood sensoren in de brievenbus wordt bijgehouden in welke brievenbus gepost is. Wanneer er een briefje door het gat valt, gaat er in een extern kastje een lampje branden bij de bijbehorende emotie. Dit kastje hangt op een hoogte waar alleen een leraar bij kan. Na het waarnemen van de meldingslampjes kunnen deze uitgezet worden door middel van een reset knop.

De briefjes worden na schooltijd bekeken door de leraar, die zelf de beslissing neemt hoe zij hierop anticiperen. Bij kleine akkefietjes kan een leraar 1 op 1 met de leerling in gesprek gaan. Bij serieuze problematiek kan het probleem verder voorgelegd worden bij de intern begeleider en de ouders van het kind.

Het overgrote gedeelte van de dag zit het Emotie Eiland op slot, waardoor de kinderen niet bij de geposte briefjes kunnen. Op deze manier wordt de veiligheid gewaarborgd.

De buitenkant van het Emotie Eiland kan gedecoreerd worden met stiften en magneten. Door de kinderen zelf het uiterlijk te laten bepalen reflecteert het hun karakter en ontstaat er meer binding met het eiland, wat de waarde ervan voor de lange termijn kan bevorderen.

De bekleding is gemaakt van whiteboard materiaal, wat het uitvegen van foutjes makkelijker maakt. Tevens maakt dit het voor een leraar materialistisch gezien praktischer aangezien zij gebruik maken van whiteboards in de klas. Bij het Emotie Eiland zijn 8 verschillende kleuren stiften meegeleverd om tekeningen te maken. En daarnaast magnetische tape en normale magneetjes om tekeningen of andere documenten op het eiland te plakken.

De leraar kiest per week 2 tot 3 leerlingen uit die het eiland mogen decoreren. Zo blijft het uiterlijk fris en het eiland relevant.

Om te voorkomen dat er misbruik wordt gemaakt van het Emotie Eiland worden er bij de introductie klassikaal regels en afspraken gemaakt. Dit doet de leerkracht samen met de klas zodat iedereen inspraak heeft in hoe het gebruikt gaat worden en zodat zij op de hoogte zijn van wat er van hen verwacht wordt.

Zodra de regels vastgesteld zijn mogen alle leerlingen hun handtekening zetten ter akkoord. Dit doen zij zodat ze zich meer verantwoordelijk voelen, het hun meer doet verbinden met wat ze zeggen en het officiëler is waardoor ze het serieus zullen nemen.

De regels en aanvullende instructies over het gebruik van het eiland zijn vermeld in een handleiding die bij het Emotie Eiland aanwezig is. Hierin kunnen zowel de leerlingen als de leraar teruglezen wat de bedoeling is en hoe zij het samen op de beoogde manier kunnen gebruiken.

In groep 7 en 8 ben ik flink gepest door mijn klasgenoten omdat ik het rustige, onzekere mannetje was: een makkelijk doelwit. Door de “populaire” kinderen tegen je te hebben krijg je de rest van de klas mee op je dak. Leraren zagen het, maar deden er niets aan. Ik durfde mij nooit te uiten, omdat ik bang was dat ik daarmee meer ellende over me heen zou roepen. Het bleef dus bij incasseren. De negatieve gevolgen hiervan hebben mij nog jaren in de weg gezeten. Het is erg zorgwekkend dat dit dagelijks nog zo vaak bij andere kinderen gebeurt, zonder dat daar iets aan gedaan wordt omdat men er simpelweg niets vanaf weet. Kleine, onschuldige kinderen die voor het leven getekend worden door gevoelens die zij nooit hebben durven uiten. Dat vind ik heel erg, want als kind moet je van het leven kunnen genieten zonder daar zorgen of stress bij te ervaren.

Ik vind het belangrijk dat kinderen in hun ontwikkeling leren dat het oké is om ook hun sombere gevoelens tot uiting te brengen. Met mijn interesse voor storytelling en de psychologie wilde ik een handreiking ontwerpen waarmee kinderen in hun ontwikkeling het comfort voelen om hun somberheid te uiten zonder zich daarbij geremd te voelen.

Bronnen: