De Traumascoop Peepshow
Hoe kan een interactieve installatie sociale media gebruikers confronteren met hun eigen sensatiezucht ten opzichte van nieuws en hen kritisch laten nadenken over hun eigen nieuwsconsumptie?
De Traumascoop Peepshow is een interactief en kritisch ontwerp dat inspeelt op het toenemende probleem van sociale media als de voornaamste nieuwsbron voor de nieuwe generatie. Het ontwerp stimuleert gebruikers om kritisch na te denken over hun eigen nieuwsconsumptie, terwijl het hen confronteert met hun sensatiezucht door hen in een voyeuristische positie te plaatsen.
Nieuws op sociale media
Hoewel sociale media snel een groot publiek bereikt en bewustzijn creëert over wereldwijde gebeurtenissen, roept het de vraag op in hoeverre de samenleving daadwerkelijk goed geïnformeerd is. Welk nieuws, of beter gezegd, welke desinformatie, vormt de basis voor deze betrokkenheid?
De opkomst van sociale media als nieuwsbron heeft aanzienlijke negatieve effecten op zowel individuen als de samenleving. De betrouwbaarheid van het nieuws dat via deze kanalen wordt gedeeld is vaak twijfelachtig. Nieuws op sociale media is gefragmenteerd, oppervlakkig en vaak sensatiegericht, wat leidt tot een verstoord beeld van de werkelijkheid en de verspreiding van desinformatie.
Een belangrijk probleem is dat sociale media-algoritmes de voorkeur geven aan sensationeel en polariserend nieuws, wat ons blootstelt aan eenzijdige informatie. Dit versterkt onze bestaande overtuigingen en creëert filterbubbels, waardoor ons wereldbeeld vernauwt en onze vooroordelen worden versterkt.
Daarnaast speelt het emotionele effect van nieuws op sociale media een grote rol. De constante overvloed van schokkend nieuws met focus op menselijke tragedie, ook wel 'traumapornografie' genoemd, kan leiden tot emotionele uitputting, angst en apathie. Na verloop van tijd raken we gewend aan menselijk leed en kunnen we het zelfs als voyeuristisch vermaak gaan beschouwen.
Al met al draagt de consumptie van nieuws via sociale media bij aan een slecht geïnformeerde en apathische samenleving, waarin betrokkenheid en mededogen afnemen en de kwaliteit van onze informatievoorziening en democratische processen in gevaar komt.


Het concept
De Traumascoop Peepshow is een kritisch ontwerp in de vorm van een interactieve installatie die het voyeuristische karakter van moderne nieuwsconsumptie op sociale media blootlegt.
Gebaseerd op historische apparaten zoals de praxinoscoop en de mutoscoop, beeldt het de snelle, continu draaiende en gefragmenteerde aard van sensationele nieuwsberichten uit, waarbij menselijk leed vaak wordt vercommercialiseerd voor clicks en views, dat wordt ook wel traumapornografie genoemd. Gebruikers worden geconfronteerd met hun eigen sensatiezucht en de illusie van nieuws dat zijn context en diepgang verliest.
De installatie daagt hen uit om verder te kijken dan de oppervlakkige sensatie die dit soort nieuws biedt en om actief te onderzoeken wat er achter de nieuwsberichten schuilgaat, of juist ontbreekt. Het uiteindelijke doel is om gebruikers bewust te maken van hun rol als ‘poortwachter’, zodat ze verantwoordelijkheid nemen voor hun nieuwsconsumptie en bijdragen aan een meer kritische en betrokken benadering van nieuws.
Bronnen
Commissariaat voor de Media. (2023). Digital News Report Nederland 2023. In Digital News Report. https://www.cvdm.nl/wp-content/uploads/2023/06/CvdM-DigitalNewsReport-2023.pdf
Geers, S. (2020). News Consumption across Media Platforms and Content. Public Opinion Quarterly, 84(S1), 332–354. https://doi.org/10.1093/poq/nfaa010
Wie online nieuws volgt moet eigen poortwachter zijn | Beeld & Geluid. (2021b, december 17). https://www.beeldengeluid.nl/kennis/blog/wie-online-nieuws-volgt-moet-eigen-poortwachter-zijn
Husak, O., & Fiialka, S. (2018). SOCIAL MEDIA INFLUENCE ON PUBLIC OPINION AND YOUTH BEHAVIOR. In Development trends in pedagogical and psychological sciences: the experience of countries of Eastern Europe and prospects of Ukraine. https://doi.org/10.30525/978-9934-571-27-5_17
McNaughton-Cassill, M. E. (2001). The news media and psychological distress. Anxiety Stress & Coping, 14(2), 193–211. https://doi.org/10.1080/10615800108248354
Davey, G. C. L., Ph. D. (2020, 21 september). The Psychological Impact of Negative News. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/why-we-worry/202009/the-psychological-impact-negative-news
Sontag, S. (2003). Regarding the pain of others. FARRAR, STRAUS AND GIROUX. https://monoskop.org/images/a/a6/SontagSusan2003RegardingthePainof_Others.pdf