De Laaggeluister-docu

by Joline Vissers

Hoe kan het ervaren van de impact van laaggeletterdheid bijdragen aan het vergroten van begrip bij medewerkers van het UWV zodat zij beter hulp kunnen bieden aan laaggeletterden?

Social design / Laaggeletterdheid / NT1

In Nederland zijn 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. [1] Het overgrote deel hiervan heeft Nederlands als moedertaal. Zij ervaren hier ongelofelijk veel problemen van in hun dagelijks leven, maar weten vaak zelf niet dat hulp bestaat. De ‘Laaggeluisterdocu’ richt zich op medewerkers van overheidsbedrijven om hen bewust te maken van dit probleem en de bijdrage die zij kunnen leveren aan het vergroten van de leefwereld van een laaggeletterd persoon.

Onderzoek

Er is nog steeds veel onwetendheid en onbegrip voor het niet kunnen lezen en schrijven in je moedertaal. Hierdoor schamen laaggeletterde mensen zich vaak enorm en doen zij er alles aan om dit te verbergen. Door hun laaggeletterdheid hebben zij vaak moeite met de kleine, dagelijkse dingen als boodschappen doen, brieven begrijpen en ondertiteling volgen. Dit heeft vaak grote gevolgen; zo komen laaggeletterden sneller en blijven langer in de schulden, hebben zij vaker moeite met het vinden van een baan en deze behouden [2], hebben zij een slechtere gezondheid [3] en hebben hun kinderen een grotere kans om ook laaggeletterd te worden. [4]

Helaas weten zij vaak zelf niet dat er hulp beschikbaar is. Door de schaamte weet de omgeving vaak niet van de laaggeletterdheid af en is het dus van belang dat zij vanuit een andere hoek hulp aangeboden krijgen.

Bedrijven waar laaggeletterden vaak komen, zoals het UWV, bieden hiervoor de oplossing. Zij kunnen een neutrale schakel zijn tussen de laaggeletterde en bijvoorbeeld taalles.



Oplossing

De ‘Laaggeluisterdocu’ bestaat uit een tweetal luisterverhalen waarin, doormiddel van storytelling, de luisteraar wordt meegenomen in een persoonlijk verhaal van een laaggeletterde. De complexiteit van het probleem wordt blootgelegd; de praktische problemen, emotionele impact en sociale barrières. Bij de ervaring zit een handleiding waarin uitleg wordt gegeven over het faciliteren van een voor- en nagesprek waarbij meer informatie en handvaten worden gegeven, leren de deelnemers hoe zij een laaggeletterd persoon kunnen herkennen, het gesprek kunnen aangaan en hen daarna kunnen doorverwijzen naar de juiste hulp.

Bronnen:

[1] Algemene Rekenkamer (2016). Aanpak van laaggeletterdheid. Den Haag: Algemene Rekenkamer

[2] Christoffels, I., Baay, P., Bijlsma, I., & Levels, M. (2016). Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede. Den Bosch: ecbo

[3] Van der Heide, I., & Rademakers, J. (2015). Laaggeletterdheid en gezondheid: Stand van zaken. Utrecht: Nivel

[4] Notten, N., & De Wijs, F. (2017). Een beeld van de laaggeletterde ouder: Een onderzoek naar achtergrondkenmerken, leesopvoeding en taalprestaties in laaggeletterde gezinnen. Amsterdam: Stichting Lezen