Angst is een kwestie van perspectief

Probleem: waarom moeten we meer begrip hebben voor angsten?

Maar liefst 15 procent van de mensen in Nederland heeft te maken met een angststoornis. [1] Bij angststoornissen heb je last van pathologische angst, dit is angst die je ervaart en lastig is om direct te verklaren. Deze angst zorgt voor aanhoudend lijden en/of een belemmering in het sociaal functioneren. Een angststoornis kan ontstaan doordat je steeds meer angstklachten gaat ervaren tot een punt dat het je dagelijkse leven negatief gaat beïnvloeden. [2] Een angststoornis kan dus verholpen worden door tijdig hulp te vragen bij angstklachten. Helaas heerst hier nog steeds een taboe. De schaamte om hulp te vragen is nog steeds groot. Door begrip voor angsten te vergroten is het makkelijker om er met iemand over te praten.

Positionering

In een wereld waar stress en angststoornissen steeds vaker voorkomen is het belangrijk dat we rekening houden met anderen. Voor de een is het makkelijk om iemand een simpele vraag te stellen als “Zou je mij willen helpen met mijn project?”, maar voor anderen is dit iets waar ze nachten van wakker kunnen liggen. Wie weet lopen jouw beste vrienden wel rond met angsten waar ze liever niet over willen praten.

Ik vind het belangrijk dat het taboe wordt verbroken en dat het makkelijker moet worden om te praten over angsten en angststoornissen. Om dit gesprek te hebben is het belangrijk veel moeite te stoppen in het begrijpen van anderen. Zo zie je de angsten vanuit verschillende perspectieven. Hoe iemand een angst ervaart is altijd een kwestie van perspectief.

Kenmerkend aan mijn manier van ontwerpen is dat ik graag verhalen vertel door middel van het medium film. De verhalen worden vaak geïnspireerd door emoties en alledaagse dingen die ons eigen leven beïnvloeden. Angst is daarbij een goed voorbeeld. Het is een emotie die mijn dagelijks leven beïnvloedt. Ik vind het daarom belangrijk dat er veel aandacht wordt besteed aan deze, maar ook andere mentale problemen.

De magie van arthouse films

Een arthouse film in de volksmond is een film die bedoeld is om een serieus artistiek werk te zijn, in plaats van een vorm van entertainment zoals de bekende blockbusters die we kennen. Het benadert een film vanuit vorm en stijl, waarbij de visie van de filmmaker duidelijk terugkomt. [3] Het verhaal dat wordt verteld, vertelt ook meer over wie de maker is en waar deze persoon voor staat.

Met arthouse films verbeter je de Theory of Mind van een persoon. Dit betekent het afleiden of begrijpen van mentale toestanden van anderen, ook wel mentaliseren genoemd. [4] Arthouse films hebben complexer geschreven karakters, hierdoor moet je als kijker meer moeite doen om het karakter te kunnen begrijpen. Zo gaan arthouse films verder dan empathie hebben voor een karakter, je gaat ze leren te begrijpen.

Daarnaast scoren mensen die vaak naar arthouse films kijken hoger op het gebied van openheid. [5] Dit betekent dat je makkelijker praat over gevoeligere onderwerpen die vaak in arthouse films worden besproken. En laat dat nu net een belangrijke factor zijn in mijn onderzoek. Hoe meer open je kunt vertellen over angsten en angststoornissen, hoe beter het te begrijpen is voor anderen.

De inhoud van de shortfilms

In de filminstallatie worden er twee films tentoongesteld, omdat verschillende mensen angsten anders ervaren. Dit is de boodschap achter de film. Er zijn niet meer dan twee perspectieven, omdat het anders diepgang in verhaallijnen mist, doordat je in dat geval op te veel karakters moet focussen. Met twee karakters heb je de balans tussen enerzijds meerdere perspectieven en anderzijds het effectiever kunnen begrijpen van de karakters.

Tijdens de ervaring van de filminstallatie kom je erachter hoe de karakters zich voelen en wat hun angsten zijn. Niet alleen moeten deze twee verhalen van specifieke angsten meer begrip creëren, maar ook de relatie tussen de twee films. Bij het bekijken van beide films zul je begrijpen wat de relatie is tussen de twee personen. Deze relatie en de schuin tegenoverstaande perspectieven tonen aan dat de twee personages een verschillende kijk hebben op elkaar in vergelijking met hun eigen gedachten en gevoelens. Hiermee wordt er aangegeven dat wij vaak niet doorhebben hoe het gaat met de mentale gesteldheid van een ander.

ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ

De interactie met de filminstallatie

Doordat beide shortfilms dezelfde soundtrack hebben heeft iedere short een eigen interpretatie van een specifiek geluid. Dit wekt nieuwsgierigheid op om ook aan de andere kant te kijken. Het is niet het enige wat de nieuwsgierigheid aanwakkert. Doordat je met meerdere mensen aan het kijken bent die wellicht aan een andere kant staan kan je de reacties van een ander horen en/of zien. Daarnaast wordt dit gestimuleerd door de inrichting van de ruimte, bijvoorbeeld de suggestie om de andere kant te bekijken door middel van spotlights, voetafdrukken en pijlen. Na het bekijken van de films vul je gezamenlijk een formulier met vragen in. Zo bespreek je met anderen wat jij denkt wat de angsten van de filmkarakters zijn. Zo krijg je niet alleen de twee perspectieven van de films mee, maar ook de perspectieven van de personen waarmee je de films kijkt.

ㅤ

ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ

ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ

Het gevoel van FOMO (Fear Of Missing Out) is nadrukkelijk naar voren gekomen bij het testen van de filminstallatie. [6] Je bent bang dat je iets mist bij het andere perspectief dat gelijktijdig wordt afgespeeld. Naast de twee angsten die in de films worden geportretteerd is er dus ook een overkoepelende angst die de kijkers zelf ervaren. En door een angst zelf te ervaren, kun je hem ook beter leren te begrijpen.

Het ervaren van angst, het bekijken van meerdere perspectieven in de films en door het bespreken van angsten creëer je meer begrip voor angsten. Ze geven een bewustwording van de angsten van anderen en een inzicht in hoe meerdere mensen tegen angsten aankijken.

Bronnen

[1] “Angststoornissen | Leeftijd en geslacht”, Volksgezondheid en Zorg, 28 maart 2023. https://www.vzinfo.nl/angststoornissen/leeftijd-en-geslacht#:~:text=15%25%20van%20de%20volwassenen%20heeft%20een%20angststoornis&text=Have%20et%20al.-,2023,met%20ongeveer%201.924.600%20mensen

[2] 2. Over angstklachten en angststoornissen - Angstklachten en angststoornissen | GGZ Standaarden. (n.d.). https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/angstklachten-en-angststoornissen/over-angstklachten-en-angststoornissen

[3] K. Thompson, D. Bordwell, en J. Smith, Film history: An Introduction. 2021.

[4] Castano, E. (2021). Art films foster theory of mind. Humanities and Social Sciences Communications, 8(1).https://doi.org/10.1057/s41599-021-00793-y

[5] D. van Duuren, “The relationship between personality and preference for either arthouse or mainstream movies”, Bachelorthesis, University of Twente, Faculty of Behavioural Sciences, Psychology, 2008.

[6] Psyned, “Wat is FOMO, en hoe kom je er vanaf? | Psyned”, Psyned, 12 oktober 2023. https://www.psyned.nl/angsten/fomo-fear-of-missing-out/ (geraadpleegd 8 januari 2024).