In sneltreinvaart door het rouwproces heen

by Lisa Verhoef

Hoe kan ik door middel van een interactieve ervaring met beeld en geluid helpen bij het verlies van een dierbare?

2023 | Graduation | Rouw | Expo

Welkom, bezoeker! Je bent op het centraal station, het middelpunt, het startpunt van de metro rit “In sneltreinvaart door het rouwproces heen”.

Graag vertel ik je over welke avonturen je kunt beleven tijdens deze metrorit. Zijn er dan avonturen te beleven in het rouwproces? Oh jazeker wel. Verlies overkomt ons allemaal in het leven en is onvermijdelijk. Misschien is het jou al overkomen en vind je herkenning of andere kennis hier. En meer kennis en inzichten over het rouwproces kan jou en de ander helpen.

Maar wat is een rouwproces nou eigenlijk? Een rouwproces treedt op na een verlies met grote impact. Denk daarbij aan verlies van een dierbare: opa, oma, (schoon)vader, (schoon)moeder, partner, kind, vriend of vriendin. Het rouwproces is de reactie van ons mensen op het verlies en is voor ieder mens anders, want ieder mens verschilt nu eenmaal. Dus hoe j́íj́ met het verlies omgaat kan heel anders zijn dan iemand in jouw directe omgeving voor wie dezelfde persoon ook heel belangrijk was.

En rouwen is een werkwoord. Het is hard werken, zowel in het ondergaan en toelaten van de verschillende emoties als fysiek en mentaal in het je aanpassen naar de nieuwe situatie.
Als je de metrokaart voor je wat beter bekijkt zie je een structuur met verschillende stations en vrij rechte lijnen zoals een metronetwerk er nu eenmaal uit ziet. Verschillende onderzoekers hebben rouw en wat het effect kan zijn, onderzocht en proberen te vangen in een model, een structuur, in fases of taken. Eén van hen is Elisabeth Kübler-Ross. Haar model, de fases zijn door haar uitgewerkt en verduidelijkt door het rouwproces op te knippen voor meer begrip en kennis over de verschillende fases.

De fases zijn:
Ontkenning – Lijn 1
Woede – Lijn 2
Onderhandelen – Lijn 3
Depressie – Lijn 4
Acceptatie – Lijn 5

Zo heten de stations in onze metrorit ook. Betekent dit dat er maar één route te volgen is met een ideale ‘eindbestemming’ die voor iedereen vast ligt? Onderzoek wijst het tegenovergestelde uit. Het is chaotisch zoals een hobbelige, schuddende metrorit. Op de kaart een rechte lijn, in de werkelijkheid voel je de hobbels, het schudden, de bochten, het remmen en het gasgeven waarbij je uit balans raakt, naar voren schiet of botst.

Ik nodig je uit om jouw metrorit te gaan maken. De ritten, richting en stations waar je wilt uitstappen, bepaal jij en ik wens je een mooie interactieve ervaring toe die mag bijdragen aan jouw kennis over het rouwproces. En vergeet niet inzichten, tips en tricks achter te laten bij het laatste station!

Doel
Onderzoek wijst uit dat het rouwproces dus niet in één vorm te vangen is. Van nature proberen we dat wel omdat het voor de mens dan begrijpelijker en behapbaar wordt. In dit project wil ik graag, aan de hand van het model van dr. Elisabeth Kübler-Ross laten zien hoe een rouwproces eruit kan zien, maar vooral ook wat er komen gaat. Want iedereen gaat rouw meemaken. En het is ontzettend fijn om al een klein beetje voorbereid te zijn op dit chaotische proces.