Er is altijd iemand anders

by Idyl Broeders

Hoe kan ik als ontwerper millennials meer verbonden laten voelen met hun omgeving door ze te herinneren aan altruïstisch handelen?

Human | 2022 | Graduation Work | Altruïsme

Dit project normaliseert ‘goed doen’ en inspireert millennials om altruïstisch te handelen op een dagelijkse basis.

Iedereen is altruïstisch

Het zit in de mens om elkaar te helpen en het beste met elkaar voor te hebben. Altruïsme betekent dan ook dat je iets goed doet voor andere mensen en niet alleen voor jezelf. Een altruïstische daad wordt gezien als een morele opdracht, maar kent ook vaak meerdere (minder nobele) motieven. Denk de begrippen goede doelenorganisaties, doneren en vrijwilligerswerk even weg. Ben je wel een fijne buur, een lieve broer, zus, ouder of echtgenoot of zou je anderen best een beetje meer kunnen helpen? Veel mensen voelen zich een beter mens door andere mensen te helpen. Soms gaat het zelfs om het afkopen van een schuldgevoel bij jezelf. Je voelt je slecht als je niet helpt en niets doen vormt dan een bedreiging voor je eigenwaarde. Mensen zijn dus eerder bereid om goed te doen en altruïstisch te handelen als ze er wat voor terugkrijgen, al is het maar een goed gevoel. Eigenbelang speelt in bijna alle gevallen een rol bij altruïstisch gedrag. Maar wat gebeurt er als eigenbelang de overhand neemt tegenover altruïsme?

Mensen hebben een buitengewoon potentieel voor goedheid, maar ook een enorm vermogen om kwaad te doen. Ieder gereedschap kan worden gebruikt om te bouwen of om te breken.
Dat hangt allemaal af van de motivatie.”

De Nederlandse samenleving individualiseert.

We zitten midden in een transitie van de verzorgingsstaat naar de voorgestelde ‘participatiesamenleving’ waarin iedereen die dat kan, verantwoordelijkheid neemt over en actief bijdraagt aan zijn of haar eigen omgeving. Burgers krijgen de kans om hun talenten te ontwikkelen en te gebruiken in dienst van de maatschappij. Het stimuleert onafhankelijk leven. Stel je voor, een wereld waarin iedereen voor elkaar zorgt en kan doen wat hij of zij wil. Hoe utopisch zou dat zijn. Toch zien we dat zorgen voor elkaar om een sterk verbonden, pro-sociale samenleving vraagt. Iets wat botst met die behoefte aan autonomie.

Maak kennis met de millennials.

De millennials, een groep mensen die geboren is tussen 1980 en 2000 die zich graag afzondert en zich steeds meer terugtrekt op eigen terrein als gevolg van hun opvoeding, leefwijze en omstandigheden. Globalisering, verstedelijking, de komst van het internet, sociale media en de snelheid van deze veranderingen hebben een generatie gecreëerd die zelfverzekerder en zelfbewuster is. Ze vinden zichzelf slimmer, betrouwbaarder en aantrekkelijker dan ooit. De informatierevolutie die nieuwe, innovatieve technologieën met zich meebracht, opende een wereld van onbegrensde mogelijkheden. Iedere millennial is als kind verteld: “Jij kunt alles worden wat je wilt. Jij bent bijzonder.” Zo probeerden hun ouders (de babyboomers) hun zelfrespect te vergroten. Maar de realiteit is dat narcisme hen met de paplepel is ingegoten. Ze zien weinig grenzen en zijn daardoor innovatiever, avontuurlijker, impulsiever en individualistischer. Die individualisering van deze generatie maakt dat ze minder maatschappelijk betrokken zijn en een lagere politieke participatie hebben dan alle voorgaande generaties. Millennials dragen de last van de verwendheid en hebben niemand nodig om succes te behalen, maar ze zoeken elkaar wel regelmatig op om hun erkenning, waardering, status en identiteit te bevestigen. Kortom, ze zijn zo druk met zichzelf dat er weinig ruimte over blijft voor altruïstisch handelen of om zelfs maar te denken aan een ander.

Er is altijd iemand anders.

De reeks producten die daar verandering in gaat brengen geeft kritiek op het gebrekkige altruïstisch handelen van de millennial. De producten die je in de lijn ziet, vertalen de boodschap “Er is altijd iemand anders” en herinneren de millennial eraan dat er altijd een mogelijkheid is om altruïstisch te handelen. Ze leggen de aandacht op wat je zelf kunt doen en ze maken jou verantwoordelijk voor de keuze om het wel of niet te doen. De consequenties zijn ook voor jou. Als je jezelf, na het besluit om het niet te doen, slecht voelt, dan is dat aan jou. De producten sporen je wel aan om altruïstisch te handelen. Ze inspireren en stimuleren de gebruiker om tot actie te komen. Dit doen ze door je een concrete, makkelijk uitvoerbare opdracht aan te reiken. Daarmee spelen de producten in op je dagelijks leven, zodat je iedere dag, vanuit je eigen motivatie, een beetje altruïstischer kunt worden. Het herhaald aanreiken van altruïstische handelingen moet de gebruiker ervan zich meer verbonden laten voelen met de samenleving.

 

Bij deze expositie gaat het vooral om de vorm die producten aannemen. Het gaat dus vooral over het overbrengen van mijn visie en boodschap. Het is geen poging om de toekomst te voorspellen maar een poging om de toekomst te ontgrendelen, om de ramen van het denken weer te openen. Het biedt geen oplossing maar denkrichtingen. Het dwingt niemand in een keurslijf, maar inspireert tot verandering.

Eigen positionering.

‘Goed doen’ en altruïstisch handelen staan vaak helemaal onderaan onze to-do lijst. Veel mensen, waaronder ik zelf, zien het vaak meer als een obstakel dan als een missie. En als we het al doen, dan doen we het meer voor onszelf dan voor een ander. Gek eigenlijk omdat we er wel veel waarde aan hechten. Toch hebben we simpelweg geen tijd om empathie en compassie te voelen voor een ander. Allemaal smoesjes natuurlijk want diep van binnen weten we ook wel dat het kleinste gebaar een groot verschil kan maken. Daarom wil ik met dit project focussen op kleine dingen in het dagelijks leven die altruïstisch handelen makkelijk uitvoerbaar maken, zodat ‘goed doen’ concreet wordt. Ik wil de aandacht leggen op wat je zelf kunt doen en hoe je vanuit je eigen motivatie steeds een beetje altruïstischer kunt worden. Het mooiste is namelijk wat mij betreft, dat altruïsme altijd al in de mens heeft gezeten. Het komt er misschien niet altijd uit, maar het is niet iets wat we nog moeten leren. Ik kan wel alternatieven bieden om het te activeren.