De Boekenspeler

by Marijn van der Sanden

Hoe kan ik ervoor zorgen dat ouderen in zorgtehuizen zo veel mogelijk zelfstandig gebruik kunnen maken van luisterboeken om hiermee vervolgens hun brein te stimuleren in periodes van verveling en passief gedrag en hun levenswaarde te verhogen?

De Boekenspeler | Luisterboeken | Human | Zorg | Product Design | 2022

De Boekenspeler is een product waarmee ouderen in zorgtehuizen zelfstandig naar luisterboeken kunnen luisteren. hierdoor kunnen zij van een extra vorm van entertainment genieten om verveling en passief gedrag tegen te gaan terwijl ze hun brein actief houden en vrijwel onbewust werken aan een betere mentale gezondheid. Op deze manier zullen
ouderen met de Boekenspeler kunnen genieten van een hogere levenswaarde.

Het Verhaal

Tijdens een bezoek aan mijn oma, gaf deze ineens aan dat ze wel heel graag weer boeken zou willen lezen, iets wat ze niet langer goed kan vanwege haar handen en mentale gesteldheid. Ze opperde daarom ook dat ze graag luisterboeken eens wilde proberen. Toen wij dit voor haar wilde regelen, kwamen we echter alleen maar een heleboel apps tegen die veel te ingewikkeld voor haar waren, gedoe met CD's en ingewikkelde apparaten etc.

Om te zorgen dat mijn oma en vele andere ouderen in zorgtehuizen zelfstandig gebruik kunnen maken van luisterboeken ontwikkelde ik de Boekenspeler.

Werking

Wanneer men op de boekenspeler simpelweg een boek legt, zal deze beginnen met het afspelen van een luisterboek van dat boek. Hier is gekozen voor een boek vanwege de herkenbaarheid en directe en makkelijk te volgen link die hierdoor ontstaat tussen boek en luisterboek. Deze simpele handeling is de basis voor de werking van het product. Haalt men het boek van de Boekenspeler af dan zal deze het boek pauzeren en opslaan waar de gebruiker gebleven is.

De boeken kunnen gereset worden met een kleine reset knop aan de onderkant van de Boekenspeler waar een tool, pen of pincet voor nodig is, zodat dit niet per ongeluk kan gebeuren en aan de verzorger gelaten kan worden.

Aan het einde van elk hoofdstuk zal de Boekenspeler pauzeren en een random vraag stellen aan de gebruiker. Deze vragen zijn open vragen, heel globaal en van toepassing op elk hoofdstuk en elk boek.

Mochten de vragen te moeilijk zijn of misschien niks zijn voor de gebruiker dan is er een optie om deze functie uit te zetten met een klein knopje onder de boekenspeler en een tool, pen of pincet. Dit is zo gedaan, zodat dit aan de verzorger gelaten kan worden.

Handleiding

Uitwisselbare Interface

De doelgroep krijgt vaak te kampen met steeds meer beperkingen naarmate zij ouder worden. Zowel fysiek als mentaal kunnen zij achteruit gaan. Om het zelfstandige gebruik van de Boekenspeler te behouden is het belangrijk dat de Boekenspeler zich hierop kan aanpassen.

Hierom is een Uitwisselbare Interface ontwikkeld. Verschillende modules zorgen ervoor dat de oudere niet wordt beduusd door de vele knoppen en versimpelen de operaties. De knoppen kunnen zelfs volledig worden verwijderd waarna het boek op de Boekenspeler leggen en er weer af halen de enige vorm van interface zal zijn.

Voor nu zijn hiervoor drie modules gerealiseerd, maar in de toekomst met wat langer termijn onderzoek zouden dit er nog meer kunnen worden of zouden ze, met een groot genoeg budget, misschien zelfs volledig kunnen worden aangepast aan de wensen en benodigdheden van de gebruiker.

De gerealiseerde drie modules hebben drie niveaus. Niveau één is geen interface, waarbij alle knoppen worden weggehaald. Niveau twee is alleen een volume slider, waarmee het volume van de Boekenspeler kan worden aangepast. Niveau drie heeft de volledige functionaliteit met een pause/play knop, knoppen om een hoofdstuk naar voren en naar achteren te gaan en een draaiknop voor volume.

Welke interface het beste geschikt is voor de oudere is aan de verzorger van de oudere. Deze kan de interface voor de oudere verwisselen wanneer dit nodig is.

Ontwerp

Het ontwerp is vele iteraties doorgegaan, om uiteindelijk uit te komen bij wat het nu is. Zo werd er onder andere rekening gehouden met een nostalgische factor, iets wat uit onderzoek bleek de doelgroep rust en aantrekking tot het product kan bieden. Hierbij werd gekeken naar oude radio's waarop de doelgroep vroeger vaak naar hoorspellen luisterden. Er kwamen verschillende vormen en designprincipes uit, zoals de gebogen bochten of de kenmerkende speaker grills.

Hiernaast heeft het design een gelijkenis met een boek, om opnieuw een link de leggen met de audioboeken

De materiaalkeuze kwam ook voornamelijk voort uit het design van oude radio's, waar vervolgens mee is geëxperimenteerd in het design. Daarbij werd onder andere rekening gehouden met het contrast van de interface en omliggende elementen om zo uiteindelijk uit te komen op het gerealiseerde prototype.

Vervolgens is er nog gekeken naar een logo en font type. Dit betrof uiteindelijk een simpel en herkenbaar logo wat verwijst naar de basisvormen van de Boekenspeler en een duidelijk te lezen maar zacht ogend font.

Het doel

Het directe doel van de Boekenspeler is om de levenswaarde bij ouderen in zorgtehuizen te verhogen. Dit doet het op meerdere vlakken en manieren:

Om te beginnen geeft het ouderen weer toegang tot boeken in de vorm van luisterboeken. Een extra entertainmentvorm waar ze van kunnen genieten. Sinds de doelgroep tijdens interviews en ander onderzoek vele malen aangaf dat zij weinig of niks deden de hele dag, is deze extra vorm van entertainment zeer welkom.

Hiernaast houden luisterboeken het brein actief, omdat gebruikers hierbij hun fantasie moeten gebruiken om de beschreven situaties, locaties en andere beschrijvingen voor zich te zien. Hierbij halen zij onder andere inspiratie uit herinneringen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld televisie kijken of muziek luisteren. Onderzoek laat hierbij ook zien dat het lezen van boeken een bewezen methode is om dementiesymptomen te vertragen en voorkomen, met recente onderzoeken lijkt dit hetzelfde geval te zijn voor luisterboeken. De vragen die naar elk hoofdstuk volgen zijn ook gebasseerd op oefeningen tegen dementiesymptomen en zullen ook helpen om het brein actief te houden.

Al met al wijst onderzoek uit dat het consumeren van luisterboeken het brein actief houdt, wat zorgt voor een verbeterde levensstijl en betere mentale gezondheid. Hiernaast zal het weerhouden van dementiesymptomen ook de levenswaarde van de gebruiker meer verhogen.

Vervolgens geeft de Boekenspeler een stukje zelfstandigheid en keuzevrijheid terug. De doelgroep gaf sterk aan dat ze het gevoel hadden geen zelfstandigheid en keuzevrijheid meer te hebben in het zorgtehuis. Veel van hun dagelijkse activiteiten worden voor hen bepaald of vergen assistentie. De Boekenspeler kan een stukje zelfstandigheid en keuzevrijheid terugbrengen aan de gebruiker. Zo kan de gebruiker de boekenspeler makkelijk zelf bedienen en kan deze zelf het boek bepalen dat ze willen luisteren. Hiernaast is het een extra entertainment vorm waaruit ze kunnen kiezen als ze zich terugtrekken naar hun kamer.

Als laatste hebben we nog het nostalgische design. Uit onderzoek bleek dat dit erg belangrijk was voor de doelgroep en dit was ook veel terug te zien in de inrichting, producten en verschillende andere elementen binnen de bezochte zorgtehuizen. Het geeft rust aan de ouderen en ze worden hier blij van. Zodanig wordt dit element ook sterk teruggebracht in het design van de boekenspeler. Toen ik de Boekenspeler ging testen waren vele ouderen ook gelijk aangetrokken naar het design. Ze vonden het mooi en merkten op dat het leek op de oude radio die ze vroeger in huis hadden.

De luisterboeken zelf kunnen ook voor een nostalgisch gevoel zorgen. Zij het voor de inhoud van het boek dat mogelijk gaat over vroeger, het feit dat het boek in het verleden misschien al een keer gelezen is, maar ook het feit dat de ouderen vaak aangaven dat het leek op de hoorspellen die zij vroeger op de radio luisterden.

Al met al, zullen deze elementen samen er dus voor zorgen dat de levenswaarde van de ouderen verhoogd zal worden met gebruik van de Boekenspeler.

Quotes

"Geweldig voor als de ouderen zich terugtrekken in hun kamer"

- Verzorger

"Het lijkt op de radio van mijn ouders"

- Bewoner

"Mijn moeder kan geen boeken meer lezen vanwege haar slechte handen, hiermee kan ze dat wel!"

- Familielid

"Weer eens wat anders dan de hele dag niks doen"

- Bewoner

"We hebben op deze afdeling 10 bewoners die allemaal wel zo'n boekenspeler willen hebben"

- Verzorger

"Ik wil hem wel in mijn kamer zetten!"

- Bewoner

Distributie

Voor de uiteindelijke distributie zijn er vele verschillende opties verkend. Zo werd allereerst overwogen om een connectie te leggen met de grote spelers op de markt en hun grote catalogi aan luisterboeken, zoals Audible, Storytel, Bookbeat of Kobo. Deze bieden subscripties aan om boeken te kunnen luisteren in hun Apps.

Echter kwam deze vorm van distributie niet overeen met mijn visie voor de Boekenspeler. Het was te commercieel en deze bedrijven hebben eerder geld in hun hoofd dan mensen helpen en boeken voor iedereen beschikbaar maken.

De bibliotheek bied hier uitkomst. Het primaire doel van de bibliotheek is om boeken voor iedereen beschikbaar te maken zonder winstbejag. Hiernaast hebben zij een grootse catalogus aan luisterboeken die online kunnen worden beluisterd. En dat niet alleen, veel moderne bibliotheken hebben een uitleen en inleversysteem met NFC tags waarmee de Boekenspeler aangestuurd zou kunnen worden, ze werken vaak reeds nauw samen met zorgtehuizen en ouderen krijgen over het algemeen korting op een abonnement. Veelal gaan de ouderen in het zorgtehuis erop uit om te wandelen of om een activiteit te gaan doen. Een bezoek aan de bibliotheek zou hierbij ook een goede activiteit zijn, waarbij de bibliotheek een boekenkast zou samenstellen met boeken die gekoppeld zijn aan luisterboeken in hun catalogus. Hier zouden de ouderen hun boeken kunnen uitkiezen.

Mocht dit echter niet lukken, dan is er nog altijd de simpelere optie om vanuit het budget van een zorginstelling een grote boekenkast met geprepareerde boeken in een openbare ruimte van het zorgtehuis neer te zetten als een soort eigen mini-bibliotheek waar de ouderen zelf een boek kunnen uitkiezen.

De nauwe samenwerking met zorgtehuizen is natuurlijk vanzelfsprekend, hier komt de doelgroep immers vandaan. Hier zou zo ook het budget vandaan kunnen komen voor het verder ontwikkelen en produceren van de Boekenspelers en een eventuele infrastructuur.

Rol van verzorgers, familie en vrienden

De rol van de in mijn onderzoek zogenoemde secundaire doelgroep zou zijn om de oudere te assisteren in het gebruik van de Boekenspeler waar nodig. De Boekenspeler kan dan wel grotendeels zelfstandig gebruikt worden, hij heeft wel wat preparatie nodig. Zo zou de secundaire doelgroep kunnen beslissen of de vragen iets zijn voor de oudere, welke interface geschikt is en kunnen assisteren in het uitzoeken van boeken.

Hiernaast wordt de secundaire doelgroep aangespoord om te vragen naar de boeken die de oudere luistert en hen aan te sporen tot gebruik van de Boekenspeler als dit nodig blijkt.

Toekomstige uitbreidingen

De Boekenspeler zou natuurlijk verder verfijnd worden in werking en design.

Een goed doel hiernaast zou zijn om de Boekenspeler uiteindelijk zo ver uit te breiden dat deze ook voor de thuismarkt beschikbaar kan worden gemaakt. Dit zou vele ouderen die thuis wonen en mogelijk ook mentaal en fysiek gehandicapten in staat stellen om gebruik te maken van luisterboeken.

Het zou zelfs nog interessant kunnen zijn voor enthousiastelingen van boeken. Vergelijkbaar met platenspelers en LP's voor enthousiastelingen van muziek.

Positionering

Gedurende de opleiding kon ik mij zeer goed vinden in een term die tijdens een hoorcollege was genoemd. Dit was de term duizendpoot, een designer die van alle markten thuis was/wilde zijn. Al mijn hele leven vind ik het moeilijk om één discipline of hobby te kiezen en dit te blijven doen. Dit ervaarde ik ook tijdens mijn opleiding, waar bijna elke module me wel interesseerde en enthousiast maakte. Ik ga dus ook in mijn projecten de uitdaging niet uit de weg om allerlei verschillende disciplines in te zetten voor een goede uitkomst.

Tijdens de opleiding merkte ik wel dat ik veel de leiding nam in groepswerk. Dit in combinatie met mijn verlangen om zoveel mogelijk disciplines te kunnen blijven beoefenen zorgde er uiteindelijk voor dat ik mijn toekomst in de designwereld nu vooral voor me zie als projectleider. Iemand die van elke afdeling wel wat weet, het gehele project kan overzien en kan helpen bij brainstormen en het zoeken naar oplossingen voor verschillende problemen. Die kan bijhouden waar we zijn in het project, wat er nog moet gebeuren en structuur opbouwt in het werkproces.

Als laatste zie ik mijzelf ook nog heel erg als iemand die graag ontwerpen maakt die ten goede komen aan mens, dier of natuur. Ik wil met mijn ontwerpen eigenlijk altijd een verandering teweeg brengen die ten goede komt aan één van deze partijen. Ik wil dus graag dat mijn ontwerpen een impact hebben op deze wereld, een impact die ten goede komt voor een bepaalde partij of een onrechtvaardigheid aankaart. Ik merk dat ik mezelf hierbij over het algemeen focus op de “Human” en "Story" aspecten waarbij "Human" tijdens mijn opleiding voornamelijk naar voren kwam met labs en het afstuderen en "Story" bij mijn stage en minor. Dit betekent echter niet dat ik "Tech" en "Void" uit de weg ga, ik ben immers nog steeds een duizendpoot!