Een reis naar... nostalgie

by Cyndi Strooband

Hoe kunnen ouderen in een verzorgingshuis worden gestimuleerd om sociale verbinding met elkaar aan te gaan door middel van een spel?

Human | 2021 | Elderly Center | Nostalgia | Game | Graduation Work

”Gesprekken die tot nostalgische verhalen kunnen leiden. Iedereen heeft eigen associaties die verbonden zijn aan een verhaal.” - Stanley (low-fi tester)

Met dit spel worden ouderen gestimuleerd om sociale verbindingen met elkaar aan te gaan. Bang om de eerste stap te zetten? De voorwerpen en de vragen helpen mee om ouderen eigen verhalen te laten delen door middel van een spel.

Met dit project wil ik ouderen in verzorgingshuizen ondersteunen door gespreksstof aan te wakkeren door het delen van verhalen door middel van een spelvorm. De ouderen hebben associaties en herinneringen bij bepaalde voorwerpen, waardoor er gesprekken en verhalen in hun naar boven komen die zij kunnen delen met leeftijdsgenoten.

"Je niet verbonden voelen en een hechte, emotionele band met anderen missen heeft als gevolg een zeer negatief gevoel in de ban van leegte, verdriet, angst en zinloosheid." - Erik Scherder, Professor klinische neuropsychologie

Het verhaal...

Wanneer ouderen in een verzorgingshuis belanden, moeten zij nieuwe contacten leggen met leeftijdsgenoten. Dat is een moeilijke stap voor hen om te maken, omdat men elkaar niet of nauwelijks kent. Sociaal contact speelt een belangrijke rol bij het maken van de eerste stap. Van iemand leren kennen tot nieuwe vriendschappen maken.

Om de bedachte hypothese en ideeën te bewijzen, werden ouderen in diverse scenario’s getest. Hiervoor is er een low-fi prototype gebruikt bij zelfstandige ouderen om de hypothese “sociale verbindingen creëren via bordspellen” te testen, feedback te ontvangen en de eerste indruk te peilen. Het spel werd goed ontvangen. De ouderen werden meer sociaal naar elkaar toe en stelden zich meer open. Er werd aandachtig geluisterd en zelfs gediscussieerd. De ouderen hadden echter niks met technologie, maar kozen voor de simpele spelelementen: speelkaarten.

Na een grote verbeterslag is er een high-fi prototype ontwikkeld en getest in een verzorgingshuis. Meer ouderen deden mee aan het prototype en konden gemakkelijk spelen vanwege de laagdrempeligheid. De hypothese “voorwerpen gebruiken om gespreksstof aan te wakkeren” werd hier bewezen. Het gebruiken van kaarten en dobbelstenen zorgde voor een soepel verloop van gesprekken en een effectieve manier waarmee er verhalen verteld werden. Dit kreeg veel positieve feedback, waarbij ouderen zich meer open gingen stellen, door hun eigen verhalen te vertellen uit hun jeugd en andere levenservaringen. Het experiment was zo goed aangeslagen dat er direct vraag naar was vanuit het verzorgingshuis. Dit gaf mij genoeg zekerheid om mijn eindproduct volledig te realiseren. De feedback zorgde voor het onderstaande resultaat.

"Dit spel is een groot succes zoals je ziet! We zouden het spel graag van je overnemen, name your price! - Surplus medewerker"

30 Wie - 30 Waarom - 30 Wat - 15 Standaard vragen | Totaal 105

Het high-fi prototype: 'Een reis naar... nostalgie', heeft een grote potentie tot succes, want er zijn veel aanpassingen en verbeteringen gedaan omtrent het spel.

Het spel voldoet volledig aan de gestelde criteria en de eerdere verwachtingen. Daarbij zijn er een aantal belangrijke kenmerkende voordelen te benoemen:

- Het spel is laagdrempelig, waarbij de spelelementen voor iedereen gemakkelijk speelbaar en toegankelijk zijn.
- De twee dobbelstenen passen gemakkelijk in de hand met grote nummers en duidelijke kleuren en iconen.
- De vragen hebben een groot en duidelijk lettertype, waardoor de doelgroep de zinnen zonder moeite kan lezen en begrijpen.
- De speelkaarten hebben passende vragen bij elk voorwerp. De kaarten zijn horizontaal gemaakt, wat prettiger leest van links naar rechts.
- De voorwerpen zijn tastbaar, nostalgisch en divers.
- Alles is gemakkelijk op te bergen in een zelf ontworpen spellendoos.

Het is en blijft leuk, doordat er een diversiteit is aan voorwerpen, dus ook een diversiteit aan verhalen van de ouderen. Ouderen hebben hun eigen waarden, meningen, gedachten en verhalen die zij kunnen delen met anderen. Daardoor zorgt het spel ervoor, dat ouderen aandacht hebben voor elkaar. Men leert een gesprek te bevorderen om elkaar beter te leren kennen en om mentaal, actief bezig te zijn en ook om vriendschappen te maken. Dat maakt verbinding maken met anderen leuk door een spel, waar iedere oudere wel wat te vertellen heeft.

Mening & feedback van de ouderen:

"Na een paar beurten wist je al wat je moest doen."

"Leuke voorwerpen zeg! Doet mij denken aan vroeger."

"Heel erg leuk bedacht!"

"Ik weet nu dat Corrie van witte wijn houdt!"

Mijn visie...

Met een reis naar... nostalgie richt ik mij op sociale connecties, met de ouderen als doelgroep. Het spel begeeft zich binnen de context van een verzorgingshuis, waarbij de focus ligt op verbinden. Door middel van een spelvorm wil ik als ontwerper sociale verbinding stimuleren bij ouderen, door de ouderen zelf te laten kiezen wat zij belangrijk vinden en dat zijn: gesprekken voeren en een spelletje kunnen doen. Die twee handelingen heb ik gecombineerd. De onderwerpen die gekozen zijn komen voort uit mijn eigen affiniteit met ouderen. De doelgroep die wordt onderzocht gaat door een moeilijke periode heen met veel onzekerheid omtrent COVID-19 en de strenge maatregelen. Door het coronavirus zijn sociale verbinding en het contact met andere mensen van offline naar digitaal verschoven. De communicatie moet verbeterd worden en dat kan door middel van gesprekken voeren, elkaar beter te leren kennen en door verhalen te vertellen. Door nostalgische voorwerpen in een spel te zetten ontstaat er verbinding tussen de ouderen en het voorwerp dat zij belangrijk vinden. Daar hebben de ouderen hun waarden, associaties en herinneringen aan. Zo kunnen ouderen zich langzamerhand openstellen en stap voor stap nieuwe vriendschappen opbouwen en onderhouden in een verzorgingshuis. Wanneer de corona situatie en haar beperkingen minder worden, zal het spel het doel van sociaal contact te leggen en ouderen te verbinden behouden. De vraag naar sociale verbindingen zal onder ouderen altijd blijven bestaan, omdat men altijd op zoek zal gaan naar het gevoel van verbondenheid en een hechte emotionele band anderen.