Hemelpost

by Lisa Goessens

"Hoe kan er een ondersteuningsmiddel voor thuis worden ontworpen voor kinderen tussen de 7 en 11 jaar, in de laatste fase van het rouwverwerkingsproces bij overlijden in de eerste graad, gedurende de corona pandemie, zodat de kans op gecompliceerde rouw verkleind kan worden?"

Human | 2021 | Interaction Design | Graduation Work

De coronacrisis heeft het afgelopen jaar vele, nadelige gevolgen gehad voor de samenleving en zo ook bij traditionele rouwrituelen. De belangrijkste functies van afscheid nemen, zoals een uitvaart, werden en worden nog steeds verstoord door de coronamaatregelen. Hierdoor kunnen er problemen ontstaan bij de betekenisgeving aan verlies. Voor kinderen is het erg belangrijk om afscheid te nemen van hun dierbaren, omdat zij zich vaak nog niet heel bewust zijn van hun emoties en weten hoe zij met verlies om moeten gaan. Op het moment dat rouwtaken niet kunnen worden voltooid, kan er gecompliceerde rouw ontstaan.

In dit afstudeerproject is onderzoek gedaan naar het rouwverwerkingsproces bij kinderen tussen de 7 en 11 jaar en hoe de kans op gecompliceerde rouw verkleind kan worden. Uiteindelijk is er onderzocht wat voor product gecreëerd moest worden om, in een thuissituatie, ondersteuning te bieden aan kinderen tussen de 7 en 11 jaar in de laatste fase van het rouwverwerkingsproces bij overlijden van eerste graad familieleden.

“Een ouder, broertje of zusje verliezen is het ergste wat een kind op deze leeftijd kan overkomen”. – Karin van Sabben, praktijk Kadanst

Buitenom corona heeft 37% van de kinderen in de leeftijdscategorie van 7 tot 11 jaar kans op het krijgen van een psychische stoornis, één jaar na het overlijden van hun dierbare. Dit percentage zal een jaar na de coronacrisis alleen maar toenemen. Binnen een rouwproces zijn er vier verschillende rouwtaken, namelijk het aanvaarden van verlies, het ervaren van de pijn van het verlies, het aanpassen aan het leven zonder de overledene en de overledene emotioneel een plekje geven en de draad weer oppakken. Voornamelijk met de laatste rouwtaak hebben kinderen erg veel moeite. De doelgroep in dit project heeft als typerend kenmerk dat zij sterke emoties proberen te vermijden en gevoelens van verdriet onderdrukken. De verkregen inzichten in dit onderzoek zijn voortgekomen uit desk- en fieldresearch. Aan de hand van de verzamelde informatie zijn er ontwerpcriteria opgesteld.

Kinderen in de leeftijdscategorie van 7 tot 11 jaar hebben iets tastbaars nodig en daarom is er gekozen om een fysiek product te bouwen. Kinderen halen veel steun uit het ophalen van herinneringen en uit symboliek. Dit moest daarom absoluut terugkomen in het product.

Uit al deze verkregen inzichten ontstond ‘Hemelpost’: een fysiek en interactief product voor kinderen waarmee zij symbolisch post kunnen versturen naar hun overleden dierbare. Hemelpost bestaat uit een houten box, die lijkt op een huis. Deze box wordt in een kind zijn thuissituatie geïntroduceerd. Aan de bovenzijde zit een brievenbus en aan de voorzijde een deur die open en dicht kan met een slotje. Achter deze deur zit een lijstje waarin een foto van de overledene geplaatst kan worden. Bij het huis zit een klein tonnetje geleverd met daarin briefjes van oplosbaar papier. Op het moment dat taken uitgevoerd worden, spelen zich korte audiofragmenten af. Deze dienen als beloning voor het voltooien van een taak. De box interacteert op deze manier met de kinderen en motiveert kinderen het product te gebruiken. Bij het huis zit een handleiding en een korte introductie geleverd. Dit product bevat verschillende taken die een kind moet uitvoeren:

Taak 1: Het beschilderen van het huis.

Taak 2: Het schrijven of tekenen van een briefjes naar de overledene en deze door de brievenbus doen.

Taak 3: Het deurtje open maken en de foto van de overledene bekijken.

Taak 4: De post symbolisch versturen door het huis open te maken en de brieven op te lossen in water.

Met dit product kan de vierde en laatste rouwtaak “de overledene emotioneel een plekje geven en de draad weer oppakken” voltooid worden.

Mijn visie

Dit afstudeeronderzoek is voortgekomen uit mijn passie voor de zorg. Gedurende mijn pad binnen CMD maakte ik vrijwel altijd projecten die zorg gerelateerd waren. Toen ik begin dit schooljaar de minor Healthcare Innovation Design aan de Avans Hogeschool volgde, groeide deze passie alleen maar meer. Tijdens deze minor kwam ik ook in contact met de doelgroep. In oktober 2020 overleed één van mijn beste vriendinnen en groeide het verlangen om te ontwerpen voor deze doelgroep alleen maar meer. Dit project is een ode aan haar.