Een BAK vol woorden
Hoe kan een hulpmiddel op een speelse manier ondersteuning bieden op het gebied van woordvinding, voor kinderen tussen de 4 en 6 jaar met een TOS?

"TOS komt in de praktijk vaak voor, 1 op de 20.
Als je dit omrekent naar een kleuterklas, zijn dit al snel twee kinderen per klas".
De huidige maatschappij is erg gericht op taal. Taal gebruik je om te communiceren of ervaringen te delen, met mensen om je heen óf met de wereld om je heen. Taal is dus een belangrijk instrument binnen de samenleving. Maar wat als taal je minder sterke kant is? Hoor je er dan nog bij? Wat voor consequenties heeft dit voor je persoonlijke ontwikkeling, je schoolloopbaan of je carrière? Dit zijn problemen waar kinderen met TOS veelal mee worden geconfronteerd.
Nu hoor ik je al denken, wat is TOS? Geen gekke gedachte, want maar weinig mensen zijn bekend met deze term. Het woord TOS beschrijft een neurologische ontwikkelingsstoornis, maar is in de volksmond beter bekend als de afkorting voor een taalontwikkelingsstoornis.
Een TOS wordt gedefinieerd als een beperking in taalbegrip en/of taalproductie waarbij de taalproblemen niet kunnen worden verklaard door aantoonbaar hersenletsel, intelligentieproblemen, gehoorverlies, lichamelijke problemen of sociaal-emotionele problemen.
In dit afstudeerproject is er gefocust op één specifiek onderdeel omtrent de taalproblemen van een kind met TOS, genaamd woordvindingsproblemen. Tijdens woordvindingsproblemen kan het kind woorden niet of niet snel genoeg ophalen uit het mentale lexicon.
Op basis van de volgende hoofdvraag: “Hoe kan er een hulpmiddel worden ontwikkeld, dat op een speelse manier ondersteuning biedt op het gebied van woordvinding, voor kinderen tussen de 4 en 6 jaar met een TOS?” is onderzocht, welke vorm van ondersteuning het beste werkt voor deze kinderen en wat voor product hier een goede oplossing biedt. Met als uiteindelijk doel: op een speelse manier ondersteuning bieden gericht op woordvinding.
Hieruit is ‘een BAK vol woorden’ ontstaan: een spel wat kinderen met TOS van de leeftijd tussen de 4-6 jaar, spelenderwijs laat kennismaken met taal. Door middel van dit spel kan het kind oefenen met woordvinding, én draagt het bij aan een groeiende woordenschat van het kind.
Een BAK vol woorden is een spel met diverse thema’s, aansluitend aan het niveau van het kind. Het doel van het spel is, om visuele hints te koppelen aan het juiste antwoord. Belangrijk hierbij is, dat het kind alle woorden hardop benoemt, waardoor geoefend wordt met woordvinding. Leg het antwoord op de juiste kleur. Heb je alles goed neergelegd? Mooi! Schuif het deksel over je antwoorden en open het doosje. Je zult nu een totaalafbeelding zien aansluitend op het gespeelde thema.

Het kind wordt gedurende het spel begeleid door visualisaties, waar veel ondersteuning uitgehaald wordt. Zo bied je het kind visuele ankers in de zee van taal. Hiernaast krijgt het kind directe feedback vanuit het spel of hij/zij het juiste heeft uitgevoerd, wat naast het spelelement ook een leerelement toevoegt. Het spel kan op individueel niveau worden gespeeld, maar kan ook het gezamenlijk spelen bevorderen door samenwerking met anderen kinderen of begeleiders, waardoor sociale interactie ontstaat.
Het spel is zodanig ontwikkeld dat het inzetbaar is in diverse contexten. Zo kan het dienen als educatief lesmateriaal op het basisonderwijs of in een thuissituatie, óf kan het worden ingezet als ondersteunend materiaal gedurende logopediesessies met kinderen met TOS.
"Het spel biedt het kind visuele ankers in de zee van taal".


Visie van de ontwerper
"Dit afstudeeronderzoek is voortgekomen uit een eigen passie voor zorg en educatie. Toen ik in het begin dit schooljaar de minor Healthcare Innovation Design aan de Avans Hogeschool startte, werd deze passie alleen maar groter. Tijdens de minor leerde ik zorggerelateerd ontwerpen en maakte ik kennis met deze doelgroep. Op deze manier kwam ik in contact met een logopedist die mij vertelde over kinderen met TOS, wat mij als ontwerper meteen enthousiast maakte. Dit is de aanleiding geweest tot dit mooie afstudeerproject".